چکیده آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی

 در یک ماهه نخست سال 1398

 و مقایسه آن با مدت مشابه سال های قبل

این گزارش با پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی داده های آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران تهیه و برای اطلاع رسانی به فعالان اقتصادی و پژوهشگران ارائه می گردد. اطلاعات یک ماه نخست سال جاری با داده های مدت مشابه شش سال گذشته (سالهای 91 الی 97) مقایسه شده است و در آن واردات محصولات اساسی کشاورزی و صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی و تراز تجاری یک ماهه نخست سال 1398  و مدت مشابه سال های قبل نیز قید گردیده است.

• صادرات:

در یک ماهه سال 1398 ، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 517 هزار تن و به ارزش 355 میلیون دلار می باشد که از نظر وزن 6.1 درصد و از نظر ارزش 14 درصد کل صادرات کالاهای غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات یک ماهه نخست سال 1398 نسبت به گزارش سالانه سال قبل 18.3 درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط شش سال گذشته (سالهای 91 الی 97) نیز 9.4 درصد کاهش دارد.

اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع سبزیجات و محصولات جالیزی[1] به ارزش 141.9 میلیون دلار با سهم 40 درصد، انواع میوه های درختی به ارزش 59.8 میلیون دلار با سهم 16.8 درصد، شیر و فرآورده های آن به ارزش 36.24میلیون دلار با سهم 10.2 درصد، انوع آبمیوه و کمپوت به ارزش 16.8 میلیون دلار با سهم 4.7 درصد، زعفران 11.2 میلیون دلار با سهم 3.2 درصد و ماهی و میگو به ارزش 11 میلیون دلار با سهم 3 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است. بیشترین مقصد صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی (از نظر ارزش) به کشور های عراق، افغانستان، فدراسیون روسیه، پاکستان، امارات متحده عربی، ترکیه، کویت، هند، قطر و آذربایجان صورت گرفته است که در مجموع 90.7 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی و صنایع غذایی کشورمان را بخود اختصاص داده اند (جدول 1). متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 614 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیر نفتی کشور (299 دلار) 143.8 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در یک ماهه نخست سال 98، 96391 ریال و متوسط کل صادرات غیر نفتی کشور 96391 ریال بوده است.

جدول 1- سهم کشورهای عمده از صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در یک ماه نخست سال 1398

• واردات:

 مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در یک ماه نخست سال 98، 1555 هزار تن با ارزش 934 میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن 74.7 درصد و از نظر ارزش 40.0 درصد کل واردات کشور را شامل می شود. ارزش واردات در این مدت 7.7 درصد کمتر از سال قبل و در مجموع نیز 14.3 درصد کمتر از میانگین شش سال گذشته (سالهای 91 الی 97) بوده است.

اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در یک ماهه نخست سال 98، شامل برنج به ارزش 196 میلیون دلار با سهم 21 درصد، ذرت به ارزش 122.8 میلیون دلار با سهم 13.1 درصد، کره به ارزش 91 میلیون دلار با سهم 9.7 درصد، دانه سویا به ارزش 75.3 میلیون دلار با سهم 8.113.8 درصد، دانه سویا به ارزش 1161.1 میلیون دلار با سهم 10.71 درصد، گوشت قرمز به ارزش 55.6 میلیون دلار با سهم 6 درصد، جو به ارزش 52.1 میلیون دلار با سهم 5.6 درصد، قند و شکر به ارزش 27.9 میلیون دلار با سهم 3 درصد، انواع میوه به ارزش 26.1 میلیون دلار با سهم 2.8 درصد، چای به ارزش 17 میلیون دلار با سهم 1.8 درصد و بذر و سایر اندامهای تکثیر شونده به ارزش 11.3 میلیون دلار با سهم 1.2 درصد، از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که در مجموع حدود 72 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی و صنایع غذایی را شامل می شوند. متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در یک ماهه نخست سال جاری، 586 دلار می باشد، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1121 دلار) حدود 91 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 42005 ریال و متوسط واردات کشور 41993 ریال بوده است.

کشورهای عمده طرف معامله از نظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل هند 229، ترکیه 175، هلند 122، امارات متحده عربی 67، انگلستان 59، سنگاپور 49.9، فدراسیون روسیه 46، پاکستان 28، آلمان 26، برزیل 14  و سوئیس 10، میلیون دلار بوده که در مجموع 88 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده اند (جدول 2).

جدول 2- سهم کشورهای عمده از واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در یک ماهه نخست سال 1398

• تراز تجاری:

 تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در یک ماه نخست سال 1398 ، 579- میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 55.8 درصد بهبود یافته است (ارزش صادرات 27.82 درصد کاهش و ارزش واردات 24 درصد افزایش داشته است) کسری تراز تجاری یک ماهه نخست سال 98 نسبت به میانگین شش سال گذشته (سالهای 91 الی 97، 340- میلیون دلار)، 41.3 درصد کسری داشته است.

• نهاده های کشاورزی
  • آفتکش ها

در یک ماه نخست سال 1398 ، جمعا 1064 تن آفتکش بصورت آماده مصرف و 917 تن بصورت تکنیکال وارد کشور گردیده که در مقایسه با سال قبل، آفتکش های آماده مصرف 31.4 درصد افزایش و تکنیکال‌ها 2.7 درصد کاهش نشان میدهد. در مجموع با تبدیل آفتکش های تکنیکال به آماده مصرف (با اعمال ضریب تبدیل 2.5) میتوان نتیجه گرفت که در یک ماهه نخست سال 98 مقدار واردات آفتکش ها نسبت به مدت مشابه سال قبل 3.3 درصد افزایش دارد و در این رابطه سهم کاهشی حشره کش ها 30.2 درصد و سهم افزایشی قارچ کش ها 34.8 درصد و علف کش ها 16.7 درصد بوده است.

جمع کل ارزش آفتکش های وارداتی در یک ماهه نخست سال 98 ، 16.8 میلیون دلار می باشد که حدود 9.8 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است.

در یک ماه نخست سال 1398  مقدار 242 تن آفتکش آماده مصرف و 67 تن آفتکش تکنیکال جمعا با ارزش 550 هزار دلار صادر گردیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر مقدار 17.1 درصد کاهش و 57 درصد افزایش و از نظر ارزش جمعا 32.8 درصد کاهش دارد.

• کود ها

کل واردات کود ها در یک ماه نخست سال 1398 ، 54 هزار تن با ارزش 22.9 میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال قبل از نظر وزنی 201.8 درصد و از نظر ارزش 117.1 درصد کاهش نشان می دهد. در بین انواع کود های وارداتی به ترتیب کودهای فسفره 37174 درصد افزایش وکودهای میکرو 97 درصد، NPK 80.8 درصد و ازته 35.6 درصد و پتاسه حدود 29.3 درصد به ترتیب از نظر مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته اند.

در یک ماهه نخست سال 1398  مقدار 464 هزار تن کود باارزش 79 میلیون دلار صادر گردیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب 31 درصد و 9 درصد افزایش داشته است. ضمنا حدود 99 درصد مقدار کودهای صادراتی کود اوره بوده است.

• بذر

در مجموع کل واردات بذر و سایر اندام های تکثیر شونده گیاهی در یک ماه نخست سال 1398 ، 434.7 تن با ارزش 11.3 میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل از نظر وزنی حدود 42.8 درصد و از نظر ارزش 0.2 درصد کاهش نشان میدهد از بین بذور مهم مقدار واردات بذر سبزیجات با کاهش 58 درصدی و بذر ذرت با کاهش 53 درصدی روبرو بوده است. لیکن بذر چغندر قند 8 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته اند.

در یک ماهه نخست سال 1398  جمعا مقدار 1387 تن بذر و سایر اندامهای تکثیر شونده گیاهی با ارزش 2239 هزار دلار صادر گردیده که بخش اعظم آن مربوط به سایر اندامهای تکثیر شونده می باشد. این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر مقدار 62.6 درصد و از نظر ارزش 40 درصد افزایش نشان میدهد.

• ماشین آلات و ادوات کشاورزی

در یک ماهه اول سال 1398 ، مقادیر ادوات کاشت و داشت، کمباین ها و دستگاه های برداشت و تراکتورهای کشاورزی جمعا به مقدار 462 تن با ارزش 3094 هزار دلار وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب 65.4 درصد و 50 درصد کاهش نشان میدهد. در این بین از نظر مقدار تراکتورهای کشاورزی با 89 درصد ، ادوات کاشت و داشت با 82 درصد و کمباین ها و دستگاه های برداشت با 19 درصد کاهش روبرو بوده است. در یک ماهه سال 98 جمعا 321 تن ماشین آلات و ادوات کشاورزی با ارزش 1014 هزار دلار صادر گردیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، از نظر وزن 6 درصد و از نظر ارزش 39 درصد افزایش داشته است

• میزان بارندگی:

 طی هفت ماه گذشته از سال آبی 98-1397 میزان بارندگی 313.3 میلیمتر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 162 درصد