کشاورزی ایران با مسائل پیچیده‌ای نظیر بحران کمی و کیفی آب، عدم عرضه به موقع نهاده‌های‌ موثر، محدودیت منابع کشاورزی (منابع طبیعی، ذخایر ژنتیکی و منابع مالی)، هزینه تولید بالا، حاشیه سود پایین و نیاز به ارتقای پایداری مواجه است. در چنین شرایطی، "نوآوری در کشاورزی" به‌عنوان راهکاری برای برون‌رفت از این بحران‌ها مطرح شده است.
اما نکته‌ای که از آن نباید غافل ماند این مهم است که تعریف و مفهوم دقیق نوآوری، فن‌آوری و کشاورزی هوشمند همچنان محل بحث است. از آن‌جاکه این ابهام می‌تواند موجب سردرگمی در طراحی راهبردها، تخصیص منابع و سیاست‌گذاری‌های مرتبط با توسعه نوآوری در کشاورزی شود، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران روز یکشنبه مورخ 1403/09/11 در نشستی تخصصی تحت عنوان "نوآوری در سیاست‌گذاری و فن‌آوری کشاورزی: مفاهیم و کاربردها" با حضور کارشناسان و فعالان این حوزه، مساله مذکور را از سه جنبه زیر مورد بررسی قرار داده است:
- در کشاورزی هوشمند، نقش فن‌آوری‌های پیشرفته تا چه حد تعیین‌کننده است؟
- نوآوری در روش‌ها و مدیریت منابع چگونه در کشاورزی هوشمند نمود پیدا می‌کند و باعث کاهش سطح بحران‌ها می‌شود؟
- چگونه فن‌آوری و نوآوری می‌توانند به‌طور مکمل در کشاورزی هوشمند به کار گرفته شوند؟

برای مشاهده این نشست به لینک زیر مراجعه نمایید: [https://www.instagram.com/reel/DDCQDahtNcT/?igsh=ZjRjaGV2MDFlajd1]

رئیس‌ اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با اشاره به ضرورت تأمین به موقع نهاده‌های بخش کشاورزی، نگرانی خود را نسبت به بروز وقفه یا مشکل در تامین نهاده‌های کشاورزی و عدم تأمین ارز جهت ترخیص نهاده‌های وارداتی اعلام کرده است.

صمد حسن‌زاده ، در نامه‌ای خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، از دولت خواست: اقدام عاجل در جهت تأمین نهاده‌های تولید کشاورزی و تأمین ارز مورد نیاز انجام شود که یقیناً در حفظ آرامش مصرف‌کنندگان و فعالان اقتصادی و کسب و کارهای بخش کشاورزی بسیار مؤثر خواهد بود.

در این نامه تاکید شده است: استمرار و افزایش تولید محصولات کشاورزی، در گرو تدارک و مصرف به‌موقع نهاده‌هایی همچون بذر، کود، آفت‌کش، ابزار و ادوات و موارد نظیر آن است و استفاده از این نهاده‌ها، پس از زمان مقتضی، حتی به میزان زیاد، نه تنها اثری مثبت بر تولید ندارد، بلکه می‌تواند به کمیت و کیفیت تولیدات آسیب جدی بزند.

متن نامه رئیس اتاق ایران به رئیس‌جمهوری

جناب آقای دکتر پزشکیان

رئیس‌جمهور محترم

سلام‌علیکم

احتراماً همان‌گونه که مستحضرید تولید محصولات زراعی، باغی، دام و طیور و آبزیان و همچنین حصول به اهداف پیش‌بینی شده در برنامه‌ها و اسناد بالادستی منوط به تحقق نهاده‌ها و عوامل تولید نظیر تأمین، توزیع و مصرف به‌موقع نهاده‌هایی همچون بذر، کود، آفت‌کش، ابزار و ادوات و موارد نظیر آن است. بدیهی است عدم تهیه و تخصیص موارد یاد شده در زمان مناسب موجب کاهش چشمگیر تولید خواهد شد.

به‌عبارتی‌دیگر استمرار و افزایش تولید برخی محصولات، نیازمند و درگرو تدارک و مصرف به‌موقع این نهاده‌ها است و استفاده از این نهاده‌ها پس از زمان مقتضی، حتی به میزان بیشتر نه‌تنها اثری مثبت بر تولید ندارد، بلکه می‌تواند موجب آسیب جدی به کمیت و کیفیت تولیدات نیز گردد؛ مثلاً، مصرف انواع کودهای حاوی عنصر فسفره حدود 650 هزار تن در سال و پتاسه حدود 250 هزار تن باید در فصل آماده کردن زمین و قبل یا حداکثر همراه با کاشت در محدوده رشد ریشه قرار گیرد. در حال حاضر، بیشتر از 70 درصد خاک‌های کشور کمتر از حد نیاز، فسفر دارند و عدم مصرف آن قطعاً موجب کاهش تولیدات فصل آینده اثرگذار خواهد بود؛ زیرا عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان شامل ازت، فسفر، پتاس به‌عنوان عناصر اصلی (ماکرو) و سایر عناصر نظیر آهن، منگنز، روی و ... (عناصر میکرو) هستند.

طی چهار سال منتهی به 1401، سالیانه حدود 2 میلیون تن کود ازته (عمده کود اوره تولید داخلی)، حدود 300 هزار تن انواع کود فسفره، 150 هزار تن انواع کودهای پتاسه و مواردی هم کودهای جلبک در کشاورزی عرضه شده، ظرفیت تولید داخلی کود (غیر از اوره) حداکثر 50 هزار تن کود فسفره و 50 هزار تن کود پتاسه است و الباقی از واردات تأمین می‌گردد. تولید حدود 110 میلیون تن محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای و تولید حدود 11 میلیون تن شیر و حدود 900 هزار تن گوشت قرمز مدیون تدارک این کودها بوده است.

همه‌ساله، موسسه تحقیقات خاک و آب که از مؤسسات تحقیقاتی مادر و قدیمی است؛ بر اساس برنامه کشت و سطوح باغات و گلخانه‌ها و سایر مصارف، نیاز کودی کشور را طی کتاب‌های به ریز انواع کودها، مناطق و محصولات مختلف تبیین و اعلام می‌دارد. بر این اساس امسال، نیاز خاک‌های زمین‌های کشاورزی کشور به حدود 7 میلیون تن کود است. سال جاری علی‌رغم هشدارهای متعدد تا پایان خردادماه، تنها 83 هزار تن کود از واردات تأمین شده، با تأمین حدود 2 میلیون تن کود ازته از منابع داخلی که با توجه به پیش‌شرط ‌دسترسی به‌موقع و آسان آن که با خبرهایی مانند افزایش قیمت تمام‌شده بعید به نظر می‌رسید، تأمین این نهاده‌های کشاورزی با چالش جدی مواجه است. از دلایل عمده پایین بودن عملکرد محصولات کشاورزی در کشور، کم‌مصرف کردن کودها (کمتر از مقادیر توصیه) و عدم رعایت تناسب مصرف انواع آنها اعلام شده است. یعنی از هر گروه پایه کودی برای هر محصول بایستی مقدار مشخصی مصرف شود؛ چنانچه مصرف هر عنصر چه ازنظر زمان و چه به لحاظ مقدار مصرف کمتر یا بیشتر از حد تعادل باشند؛ اثرگذاری مطلوب ندارند.

بذر نهاده اصلی در تولیدات کشاورزی (اعم از زراعی، باغبانی و دام، طیور و آبزیان) بوده و سایر عوامل از آن تأثیرپذیر هستند. این نهاده تبلور ترکیب ژنتیکی و مهم‌ترین واحد توارث از نسلی به نسل دیگر است. بنابراین، دسترسی به ارقام و نژاد مناسب و بذور آن‌ها در هر منطقه یکی از مهم‌ترین علل افزایش تولید و بهره‌وری به شمار می‌آید. تابستان به میانه خود نزدیک شده، درحالی‌که بر اساس آمار سازمان گمرک طی سه ماه نخست سال جاری تنها 1661 تن بذر وارد کشور شده است و تقریباً تمامی بذور وضعیت نابسامانی را دارند.

علاوه بر موارد فوق‌الذکر، باوجوداینکه در آستانه فصل کشت قرار داریم، ارز تأمین نهاده‌های تولید کشاورزی از دی‌ماه سال گذشته تخصیص نیافته و خلأ کسری وارداتی که انتظار می‌رفت صورت پذیرد، موجب کمیابی و گرانی نهاده‌ها گردیده، هم‌اکنون برای پرونده‌های ناتمام سال گذشته به 250-200 میلیون دلار (60-50 میلیون دلار برای بذر، 60-50 میلیون دلار برای آفت‌کش و الباقی برای کود) جهت ترخیص محموله‌ها نیاز هست؛ این موضوع را باید در نظر داشت که برای تأمین نهاده‌ها جهت تولید مستمر به‌صورت سالانه به حدود 800 میلیون دلار (حدود 200 میلیون دلار بذر، حدود 200 میلیون دلار آفت‌کش و حدود 400 میلیون دلار کود) تخصیص ارز نیاز است؛ که از اول سال تاکنون به این مهم پرداخته نشده است.

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نگرانی عمیق خود در مورد تأمین و تدارک نهاده‌های تولید کشاورزی و اثرات ناگوار ناشی از خلأ مصرف به هنگام آنها را اعلام می‌دارد. بنابراین تقاضا دارد، با هدف جلوگیری از کاهش تولید و تبعات اقتصادی و اجتماعی که به دنبال خواهد داشت، دستور فرمایند انجام اقدامات مقتضی با اولویت ویژه در دستور قرار گیرد. بدیهی است حفظ آرامش بازار، نتیجه اقدامات و تلاش تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی و کسب و کارهای بخش کشاورزی خواهد بود که درگرو تولید و عرضه کافی و به هنگام محصولات ضروری و اساسی آحاد جامعه است.

پیشاپیش از بذل‌توجه شما سپاسگزارم

صمد حسن‌زاده

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران

تأمین غذا برای جمعیت رو به فزونی جهان یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی به‌شمار می‌آید. با این حال، هدف بخش کشاورزی صرفاً بیشینه کردن بهره‌وری نیست، بلکه بهینه‌سازی آن با در نظر گرفتن ابعاد و مسائل بسیار پیچیده‌‌ای نظیر تولید، توسعۀ روستایی، عواقب ناشی از مسائل زیست‌محیطی و عدالت اجتماعی است.

این مقاله، با شناسایی 100 پرسش از مهم‌ترین پرسش‌های پیش‌ روی کشاورزی جهان در چهار بخش 1) نهاده‌های منابع طبیعی؛ 2)عملیات زراعی؛ 3) توسعه کشاورزی و 4) بازارها و مصرف در پی بهبود گفت‌وگو و درک متقابل میان مطالعات کشاورزی و سیاست‌گذاری است. پرسش‌های مذکور توسط کارشناسان برجسته و نمایندگان سازمان‌های بزرگ کشاورزی در سراسر جهان گردآوری شده‌ است و هدف آن بهره‌گیری از شواهد علمی معتبر به‌منظور اطلاع‌رسانی در تصمیم‌گیری‌ها و هدایت سیاست‌گذاران در مسیر آیندۀ اولویت‌های پژوهش‌های کشاورزی و سیاست‌های حمایتی می‌باشد.

ترجمه قسمت سوم و چهارم این مقاله را از لینک پایین صفحه دریافت نمایید

قسمت اول و دوم گزارش نیز در لینک‌های زیر قابل دریافت است:

قسمت اول: 

https://awnrc.com/component/k2/item/853-100importantquestions.html

قسمت دوم: 

https://awnrc.com/component/k2/item/858-100questions_part2.html

قیمت جهانی غلات در ماه نوامبر سال 2023 شاهد تداوم روند نزولی بوده است.

فشار برداشت فصلی محصولات منجر به کاهش قیمت غلات دانه درشت و گندم شده است.

شاخص ماهیانه قیمت برنج با وجود تفاوت قیمت در مبادی صادراتی مختلف و در بخش‌های مختلف بازار در مقیاس ماهیانه ثابت باقی مانده است.

در بسیاری از کشورهایی که روند قیمت آن‌ها توسط فائو دنبال می‌شود به دلیل ثبت قیمت‌ها داخلی بالاتر نسبت به سال گذشته، تورم مواد غذایی در ماه نوامبر در سطح بالایی قرار گرفته است. بروز شوک‌های متعدد به طور همزمان شامل درگیری نظامی، ناامنی و وقوع شرایط حدی آب‌ و هوایی ناشی از گسترش پدیده ال‌نینو منجر به تداوم محدودیت تولید مواد غذایی و فعالیت‌های بازاریابی در برخی از کشورها شده است. همچنین چالش‌های متعدد در سطح کلان اقتصاد مانند کاهش ارزش پول ملی از جمله عوامل مؤثر در افزایش قیمت مواد غذایی به ویژه در کشورهای صرفاً وارد‌کننده این محصولات است.

برای دانلود متن کامل گزارش از لینک زیر استفاده کنید. 

تأمین غذا برای جمعیت رو به فزونی جهان یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی به‌شمار می‌آید. با این حال، هدف بخش کشاورزی صرفاً بیشینه کردن بهره‌وری نیست، بلکه بهینه‌سازی آن با در نظر گرفتن ابعاد و مسائل بسیار پیچیده‌‌ای نظیر تولید، توسعۀ روستایی، عواقب ناشی از مسائل زیست‌محیطی و عدالت اجتماعی است.

این مقاله، با شناسایی 100 پرسش از مهم‌ترین پرسش‌های پیش‌ روی کشاورزی جهان در چهار بخش 1) نهاده‌های منابع طبیعی؛ 2)عملیات زراعی؛ 3) توسعه کشاورزی و 4) بازارها و مصرف در پی بهبود گفت‌وگو و درک متقابل میان مطالعات کشاورزی و سیاست‌گذاری است. پرسش‌های مذکور توسط کارشناسان برجسته و نمایندگان سازمان‌های بزرگ کشاورزی در سراسر جهان گردآوری شده‌ است و هدف آن بهره‌گیری از شواهد علمی معتبر به‌منظور اطلاع‌رسانی در تصمیم‌گیری‌ها و هدایت سیاست‌گذاران در مسیر آیندۀ اولویت‌های پژوهش‌های کشاورزی و سیاست‌های حمایتی می‌باشد.

ترجمه قسمت دوم این مقاله را از لینک پایین صفحه دریافت نمایید

قسمت اول گزارش نیز در لینک زیر قابل دریافت است:

https://awnrc.com/component/k2/item/853-100importantquestions.html

در اين نشست که با همکاری مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران و اتاق گلستان برگزار شد، نمايندگان تشكل ها، كشاورزان و دامداران استان گلستان مشكلات و چالش هاي منابع آب استان و راهكارهاي پيشنهادي خود را براي رفع اين چالش ها مطرح كردند.
اهم موضوعات مطرح شده از سوي بهره برداران عبارتند از:
تمايل كشاورزان به كشت پنبه بجاي محصولات پرآب بر مانند برنج و ضرورت حمايت از كشت اين محصول (خريد تضميني و با قيمت مناسب)
لزوم توجه به معيشت كشاورزان در جهت كاهش تمايل به كشت دوم محصولات
توجه به مشكلات ناشي از قطع برق
اهميت برخورد قاطعانه با حفر و استفاده از چاه هاي غيرمجاز
ضرورت مشاركت ذي نفعان و بهره برداران در سياست گذاري ها از طريق ايجاد تشكل ها
لزوم افزايش آگاهي و فرهنگ سازي عمومي در جهت مصرف صحيح منابع از طريق برگزاري نشست هاي ادواري

پروفسور آرین هوکسترا، اولین دانشمند در حوزه‌ی سیاست‌های آبی بود که دیدگاه بررسی آب به عنوان یک کالای جهانی، و نه منطقه‌ای، و لزومِ شکل‌گیری تعاملات بین‌المللی برای حل چالش‌های مرتبط با آن بواسطه‌ی مشارکت تمامی کشورها را مطرح نمود. کتاب حاضر، مجموعه‌ای بینظیر از تجربیات ارزشمند این دانشمند برجسته‌ی جهان در زمینه‌ی گفتگوهای آبی از هر دو دیدگاه تولید و مصرف است. در این کتاب، علاوه بر ارائه‌ی تعاریف کلیدی مفاهیمی همچون ردپاهای زیست‌محیطی و تحلیل روند شکل‌گیری و تحول آنها در گذر زمان، و همچنین ارائه ردپای چند محصول و فرآورده‌های آنها همراه با دلایل کافی برای محدودنمودن مصارف آبی به حدود پایدار در جهان، مجموعه‌ای از اقدامات مؤثر ارائه شده‌است که بکارگیری آنها می‌تواند چرخه‌ی فعلی اقتصاد جهان را به سمت توسعه‌ی پایدار رهنمون سازد. اقداماتی همچون تعیین سطوح برداشت پایدار برای منابع آب سطحی و زیرزمینی، تدوین بنچ‌مارک‌های ردپای آب برای تولید و مصرف‌کنندگان، شفافیت اطلاعاتی و برچسب‌گذاری کالاها، ترویج و توسعه‌ی مصرف عادلانه آب، تدوین و اخذ مالیات‌های زیست‌محیطی از مصرف‌کنندگان جهانی، لزوم و چگونگی گفتگوهای بین‌المللی آب و تعیین سهم اقشار و گروه‌های مختلف در تغییر روند فعلی، بخشی از مطالبی است که نویسنده به طور عمیق بدان پرداخته است. قهرمانان تغییر از دیدگاه آرین هوکسترا، آحاد جامعه و تمامی مصرف‌کنندگان، از خرد تا کلان و از مردم عامی تا سیاست‌مداران و تصمیم‌گیرندگان کلیدی در حوضه آب هستند و تمامی مطالب در این کتاب همراه با مثال‌های شفاف و ملموس ارائه شده که درک آن را برای همگان مقدور ساخته است.

همه‌ ما، در قبال باری که بواسطه حضورمان بر دوش طبیعت بارگزاری شده است، مسئول هستیم و هر یک باید به سهم خود، رسالت خود را در قبال حفظ منابع ارزشمند طبیعی انجام دهیم. خواندن این کتاب توسط تمامی اقشار جامعه برای آگاهی از مسئولیت خود در قبال این موهبت الهی و برداشتن گامی در تعدیل وخامت فعلی توصیه می‌شود.

برای دریافت کتاب از لینک زیر استفاده کنید

پروفسور آرین هوکسترا، اولین دانشمند در حوزه‌ی سیاست‌های آبی بود که دیدگاه بررسی آب به عنوان یک کالای جهانی، و نه منطقه‌ای، و لزومِ شکل‌گیری تعاملات بین‌المللی برای حل چالش‌های مرتبط با آن بواسطه‌ی مشارکت تمامی کشورها را مطرح نمود. کتاب حاضر، مجموعه‌ای بینظیر از تجربیات ارزشمند این دانشمند برجسته‌ی جهان در زمینه‌ی گفتگوهای آبی از هر دو دیدگاه تولید و مصرف است. در این کتاب، علاوه بر ارائه‌ی تعاریف کلیدی مفاهیمی همچون ردپاهای زیست‌محیطی و تحلیل روند شکل‌گیری و تحول آنها در گذر زمان، و همچنین ارائه ردپای چند محصول و فرآورده‌های آنها همراه با دلایل کافی برای محدودنمودن مصارف آبی به حدود پایدار در جهان، مجموعه‌ای از اقدامات مؤثر ارائه شده‌است که بکارگیری آنها می‌تواند چرخه‌ی فعلی اقتصاد جهان را به سمت توسعه‌ی پایدار رهنمون سازد. اقداماتی همچون تعیین سطوح برداشت پایدار برای منابع آب سطحی و زیرزمینی، تدوین بنچ‌مارک‌های ردپای آب برای تولید و مصرف‌کنندگان، شفافیت اطلاعاتی و برچسب‌گذاری کالاها، ترویج و توسعه‌ی مصرف عادلانه آب، تدوین و اخذ مالیات‌های زیست‌محیطی از مصرف‌کنندگان جهانی، لزوم و چگونگی گفتگوهای بین‌المللی آب و تعیین سهم اقشار و گروه‌های مختلف در تغییر روند فعلی، بخشی از مطالبی است که نویسنده به طور عمیق بدان پرداخته است. قهرمانان تغییر از دیدگاه آرین هوکسترا، آحاد جامعه و تمامی مصرف‌کنندگان، از خرد تا کلان و از مردم عامی تا سیاست‌مداران و تصمیم‌گیرندگان کلیدی در حوضه آب هستند و تمامی مطالب در این کتاب همراه با مثال‌های شفاف و ملموس ارائه شده که درک آن را برای همگان مقدور ساخته است.

همه‌ ما، در قبال باری که بواسطه حضورمان بر دوش طبیعت بارگزاری شده است، مسئول هستیم و هر یک باید به سهم خود، رسالت خود را در قبال حفظ منابع ارزشمند طبیعی انجام دهیم. خواندن این کتاب توسط تمامی اقشار جامعه برای آگاهی از مسئولیت خود در قبال این موهبت الهی و برداشتن گامی در تعدیل وخامت فعلی توصیه می‌شود.

برای دریافت کتاب از لینک زیر استفاده کنید

تأمین غذا برای جمعیت رو به فزونی جهان یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی به‌شمار می‌آید. با این حال، هدف بخش کشاورزی صرفاً بیشینه کردن بهره‌وری نیست، بلکه بهینه‌سازی آن با در نظر گرفتن ابعاد و مسائل بسیار پیچیده‌‌ای نظیر تولید، توسعۀ روستایی، عواقب ناشی از مسائل زیست‌محیطی و عدالت اجتماعی است.

این مقاله، با شناسایی 100 پرسش از مهم‌ترین پرسش‌های پیش‌ روی کشاورزی جهان در چهار بخش 1) نهاده‌های منابع طبیعی؛ 2)عملیات زراعی؛ 3) توسعه کشاورزی و 4) بازارها و مصرف در پی بهبود گفت‌وگو و درک متقابل میان مطالعات کشاورزی و سیاست‌گذاری است. پرسش‌های مذکور توسط کارشناسان برجسته و نمایندگان سازمان‌های بزرگ کشاورزی در سراسر جهان گردآوری شده‌ است و هدف آن بهره‌گیری از شواهد علمی معتبر به‌منظور اطلاع‌رسانی در تصمیم‌گیری‌ها و هدایت سیاست‌گذاران در مسیر آیندۀ اولویت‌های پژوهش‌های کشاورزی و سیاست‌های حمایتی می‌باشد.

گزارش را از لینک زیر دریافت نمایید

در این نشست نمایندگان تشکل‌ها، آبزی‌پرروان، کشاورزان و دامداران استان مرکزی مشکلات و چالش های منابع آب استان و راهکارهای پیشنهادی خود برای رفع این چالش‌ها را مطرح کردند.
 در این نشست بهره برداران به مشکلات متعدد ناشی از قطعی برق چاه‌ها برای آبزی پروران و کشاورزان اشاره کردند. مشکلات ایجاد واحدهای گلخانه ای (از جمله دریافت مجوز گاز و تبدیل پروانه آب) نیز از جمله مشکلات دیگری بود که توسط کشاورزان مطرح شد. لزوم توجه به معیشت و درآمد کشاورزان در تدوین الگوی کشت، استفاده از ظرفیت تشکل ها جهت ارتباط با بهره برداران، اهمیت برخورد با چاه های غیرمجاز، ضرورت رفع تعارض منافع و رویکرد درآمدزایی در مدیریت منابع آب کشور، از جمله موارد دیگری بود که توسط کشاورزان مطرح شد.