برداشت بی‌رویه و بیش از ظرفیت دینامیکی منابع آب زیرزمینی در چهار دهه گذشته منجر به تحمیل فشار بر منابع بین نسلی، تخلیه منابع استراتژیک و کسری تجمعی مخزن بیش از 130 میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی، ممنوعه و ممنوعه-بحرانی شدن 410 دشت از 609 دشت کشور، بروز پدیده شوم و نگران‌کننده فرونشست زمین و تهدید پایداری سرزمین شده است. بنابر اهمیت موضوع، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران و وزارت نیرو تفاهم‌نامه‌ مشترکی را برای ارائه راهکار و سازوکارهایی که بتواند در اجرای برنامه‌های عملیاتی طرح احیا و تعادل­بخشی آب زیرزمینی مؤثر و مفید باشد، منعقد کردند. در قالب این تفاهم­نامه، این مرکز مطالعاتی را به منظور آسیب‌شناسی طرح و احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی در سطح ملی و تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی در دستور کار قرار داد.  

در گام نخست، مطالعات آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل‌بخشی با رویکرد مشارکتی و دریافت نظرات ذی‌نفعان و خبرگان امر انجام شد که خروجی آن منجر به شناسایی 4 عامل (علت) و 22 مسئله (معلول) به‌عنوان مهم‌ترین عوامل و مسائل مؤثر بر عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی و از دیدگاه کلان‌تر، وضعیت نامطلوب منابع آب زیرزمینی در شرایط کنونی، بوده است. عوامل اصلی عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی به ترتیب اولویت عبارتند از:

- ظرفیت‌های ناکافی قانونی و عدم استفاده مؤثر از احکام برنامه‌های توسعه و اسناد بالادستی در سازمان‌دهی و فعال‌سازی مشارکت جامعه بهره‌بردار

- ناکارآمدی و وجود تعارض منافع در مدیریت آب‌های زیرزمینی

- وجود تعارض در سیاست‌ها، اسناد بالادستی و منافع بین‌بخشی برای حصول همگرایی در برنامه‌ریزی، اقدام و عمل

- فقدان جامع‌نگری در برنامه‌ریزی، اجرا و پایش طرح.

مرحله بعد مطالعات، برگزاری جلسات هم‌اندیشی و کارگاه­های برنامه‌ریزی ارزش، تبیین نظریه منتخب و تدقیق پروژه‌های طرح احیا و تعادل‌بخشی بود که منجر به ارائه نقشه راه احیا و تعادل‌بخشی در دو سناریو شد. در سناریوی اول فعالیت‌هایی مدنظر قرار گرفته است که بتوان از طریق آن‌ها تغییرات مثبتی را در برنامه‌های فعلی طرح احیا و تعادل‌بخشی ایجاد نموده و کارایی این طرح را با انجام اصلاحاتی، ارتقا بخشید. هرچند این تغییرات منجر به حل مسائل بنیادین طرح نخواهد شد، ولی می‌تواند نقش مثبتی را در اصلاح مسیر طرح ایجاد نماید. در سناریوی دوم، اقدامات اساسی‌تری که تحقق آن می‌تواند زمان‌بر و پیچیده‌تر از فعالیت‌های سناریوی اول باشد اما به همان نسبت، از اثربخشی بالاتری نیز برخوردار است، در سه گام زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه شده است.

نتایج نهایی مطالعات و نقشه راه پیشنهادی در اختیار وزارت­خانه­‌های نیرو و جهاد کشاورزی، کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه کشور قرار گرفت.

 برای دریافت دو گزارش مذکور از لینک های زیر استفاده کنید:

تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

برداشت بی‌رویه و بیش از ظرفیت دینامیکی منابع آب زیرزمینی در چهار دهه گذشته منجر به تحمیل فشار بر منابع بین نسلی، تخلیه منابع استراتژیک و کسری تجمعی مخزن بیش از 130 میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی، ممنوعه و ممنوعه-بحرانی شدن 410 دشت از 609 دشت کشور، بروز پدیده شوم و نگران‌کننده فرونشست زمین و تهدید پایداری سرزمین شده است. بنابر اهمیت موضوع، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران و وزارت نیرو تفاهم‌نامه‌ مشترکی را برای ارائه راهکار و سازوکارهایی که بتواند در اجرای برنامه‌های عملیاتی طرح احیا و تعادل­بخشی آب زیرزمینی مؤثر و مفید باشد، منعقد کردند. در قالب این تفاهم­نامه، این مرکز مطالعاتی را به منظور آسیب‌شناسی طرح و احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی در سطح ملی و تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی در دستور کار قرار داد.  

در گام نخست، مطالعات آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل‌بخشی با رویکرد مشارکتی و دریافت نظرات ذی‌نفعان و خبرگان امر انجام شد که خروجی آن منجر به شناسایی 4 عامل (علت) و 22 مسئله (معلول) به‌عنوان مهم‌ترین عوامل و مسائل مؤثر بر عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی و از دیدگاه کلان‌تر، وضعیت نامطلوب منابع آب زیرزمینی در شرایط کنونی، بوده است. عوامل اصلی عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی به ترتیب اولویت عبارتند از:

- ظرفیت‌های ناکافی قانونی و عدم استفاده مؤثر از احکام برنامه‌های توسعه و اسناد بالادستی در سازمان‌دهی و فعال‌سازی مشارکت جامعه بهره‌بردار

- ناکارآمدی و وجود تعارض منافع در مدیریت آب‌های زیرزمینی

- وجود تعارض در سیاست‌ها، اسناد بالادستی و منافع بین‌بخشی برای حصول همگرایی در برنامه‌ریزی، اقدام و عمل

- فقدان جامع‌نگری در برنامه‌ریزی، اجرا و پایش طرح.

مرحله بعد مطالعات، برگزاری جلسات هم‌اندیشی و کارگاه­های برنامه‌ریزی ارزش، تبیین نظریه منتخب و تدقیق پروژه‌های طرح احیا و تعادل‌بخشی بود که منجر به ارائه نقشه راه احیا و تعادل‌بخشی در دو سناریو شد. در سناریوی اول فعالیت‌هایی مدنظر قرار گرفته است که بتوان از طریق آن‌ها تغییرات مثبتی را در برنامه‌های فعلی طرح احیا و تعادل‌بخشی ایجاد نموده و کارایی این طرح را با انجام اصلاحاتی، ارتقا بخشید. هرچند این تغییرات منجر به حل مسائل بنیادین طرح نخواهد شد، ولی می‌تواند نقش مثبتی را در اصلاح مسیر طرح ایجاد نماید. در سناریوی دوم، اقدامات اساسی‌تری که تحقق آن می‌تواند زمان‌بر و پیچیده‌تر از فعالیت‌های سناریوی اول باشد اما به همان نسبت، از اثربخشی بالاتری نیز برخوردار است، در سه گام زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه شده است.

نتایج نهایی مطالعات و نقشه راه پیشنهادی در اختیار وزارت­خانه­‌های نیرو و جهاد کشاورزی، کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه کشور قرار گرفت.

 برای دریافت دو گزارش مذکور بر روی عناوین آن‌ها کلیک نمایید:

گزارش تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

مطالعات آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در سطح ملی(گزارش مسئله‌یابی طرح احیا و تعادل‌بخشی)

تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

برداشت بی‌رویه و بیش از ظرفیت دینامیکی منابع آب زیرزمینی در چهار دهه گذشته منجر به تحمیل فشار بر منابع بین نسلی، تخلیه منابع استراتژیک و کسری تجمعی مخزن بیش از 130 میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی، ممنوعه و ممنوعه-بحرانی شدن 410 دشت از 609 دشت کشور، بروز پدیده شوم و نگران‌کننده فرونشست زمین و تهدید پایداری سرزمین شده است. بنابر اهمیت موضوع، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران و وزارت نیرو تفاهم‌نامه‌ مشترکی را برای ارائه راهکار و سازوکارهایی که بتواند در اجرای برنامه‌های عملیاتی طرح احیا و تعادل­بخشی آب زیرزمینی مؤثر و مفید باشد، منعقد کردند. در قالب این تفاهم­نامه، این مرکز مطالعاتی را به منظور آسیب‌شناسی طرح و احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی در سطح ملی و تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی در دستور کار قرار داد.  

در گام نخست، مطالعات آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل‌بخشی با رویکرد مشارکتی و دریافت نظرات ذی‌نفعان و خبرگان امر انجام شد که خروجی آن منجر به شناسایی 4 عامل (علت) و 22 مسئله (معلول) به‌عنوان مهم‌ترین عوامل و مسائل مؤثر بر عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی و از دیدگاه کلان‌تر، وضعیت نامطلوب منابع آب زیرزمینی در شرایط کنونی، بوده است. عوامل اصلی عدم تحقق اهداف طرح احیا و تعادل‌بخشی به ترتیب اولویت عبارتند از:

- ظرفیت‌های ناکافی قانونی و عدم استفاده مؤثر از احکام برنامه‌های توسعه و اسناد بالادستی در سازمان‌دهی و فعال‌سازی مشارکت جامعه بهره‌بردار

- ناکارآمدی و وجود تعارض منافع در مدیریت آب‌های زیرزمینی

- وجود تعارض در سیاست‌ها، اسناد بالادستی و منافع بین‌بخشی برای حصول همگرایی در برنامه‌ریزی، اقدام و عمل

- فقدان جامع‌نگری در برنامه‌ریزی، اجرا و پایش طرح.

مرحله بعد مطالعات، برگزاری جلسات هم‌اندیشی و کارگاه­های برنامه‌ریزی ارزش، تبیین نظریه منتخب و تدقیق پروژه‌های طرح احیا و تعادل‌بخشی بود که منجر به ارائه نقشه راه احیا و تعادل‌بخشی در دو سناریو شد. در سناریوی اول فعالیت‌هایی مدنظر قرار گرفته است که بتوان از طریق آن‌ها تغییرات مثبتی را در برنامه‌های فعلی طرح احیا و تعادل‌بخشی ایجاد نموده و کارایی این طرح را با انجام اصلاحاتی، ارتقا بخشید. هرچند این تغییرات منجر به حل مسائل بنیادین طرح نخواهد شد، ولی می‌تواند نقش مثبتی را در اصلاح مسیر طرح ایجاد نماید. در سناریوی دوم، اقدامات اساسی‌تری که تحقق آن می‌تواند زمان‌بر و پیچیده‌تر از فعالیت‌های سناریوی اول باشد اما به همان نسبت، از اثربخشی بالاتری نیز برخوردار است، در سه گام زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه شده است.

نتایج نهایی مطالعات و نقشه راه پیشنهادی در اختیار وزارت­خانه­‌های نیرو و جهاد کشاورزی، کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه کشور قرار گرفت.

 برای دریافت دو گزارش مذکور بر روی عناوین آن‌ها کلیک نمایید:

گزارش تدوین نقشه راه و سند راهبردی احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

مطالعات آسیب‌شناسی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در سطح ملی(گزارش مسئله‌یابی طرح احیا و تعادل‌بخشی)

در اجرای تبصره بند الف ماده یک قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با هدف تقویت نقش‌آفرینی و بهبود فضای کسب‌وکار کشاورزی و آب، ارتقاء توانمندی اتاق ایران در ایفای نقش سخنگوی بخش خصوصی در رابطه با کشاورزی و آب و پایش تحولات و رویدادهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در خصوص کشاورزی و آب و برای تحقق اهداف خود اقدام به پایش و بررسی سالانه تحولات اقتصادی بخش کشاورزی به طور مطلق و در انطباق با برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور نموده و تا کنون 5 دوره از این گزارش تهیه و به چاپ رسیده است. گزارش حاضر تلاش دارد تا با بررسی متغیرها و شاخص¬های اقتصادی و کشاورزی و مهمترین موضوعات مورد بحث جامعه کشاورزی را در اختیار مخاطبین قرار دهد. گزارش مذکور شامل 5 فصل به شرح ذیل است:

• فصل اول: بررسی و تحلیل متغیرهای کلان بخش کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل دوم: بررسی وضعیت زیربخش‌های کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل سوم: وضعیت تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی طی دوره 98-1379
• فصل چهارم: بیمه محصولات کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل پنجم: جمع‌بندی نتایج و ارائه پیشنهاد‌ها برای رفع موانع و رونق بخش کشاورزی

خلاصه گزارش را از اینجا دانلود نمایید.

در اجرای تبصره بند الف ماده یک قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با هدف تقویت نقش‌آفرینی و بهبود فضای کسب‌وکار کشاورزی و آب، ارتقاء توانمندی اتاق ایران در ایفای نقش سخنگوی بخش خصوصی در رابطه با کشاورزی و آب و پایش تحولات و رویدادهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در خصوص کشاورزی و آب و برای تحقق اهداف خود اقدام به پایش و بررسی سالانه تحولات اقتصادی بخش کشاورزی به طور مطلق و در انطباق با برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور نموده و تا کنون 5 دوره از این گزارش تهیه و به چاپ رسیده است. گزارش حاضر تلاش دارد تا با بررسی متغیرها و شاخص¬های اقتصادی و کشاورزی و مهمترین موضوعات مورد بحث جامعه کشاورزی را در اختیار مخاطبین قرار دهد. گزارش مذکور شامل 5 فصل به شرح ذیل است:

• فصل اول: بررسی و تحلیل متغیرهای کلان بخش کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل دوم: بررسی وضعیت زیربخش‌های کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل سوم: وضعیت تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی طی دوره 98-1379
• فصل چهارم: بیمه محصولات کشاورزی طی دوره 98-1379
• فصل پنجم: جمع‌بندی نتایج و ارائه پیشنهاد‌ها برای رفع موانع و رونق بخش کشاورزی

خلاصه گزارش را از اینجا دانلود نمایید.

اقتصاد کشاورزی ایران در یک نگاه

اقتصاد کشاورزی ایران در یک نگاه با هدف ارائه تصویری کلی از آمار و ارقام اقتصادی و تولیدی بخش کشاورزی تهیه شده و امکان دسترسی سریع و آسان مخاطبان به آمار و اطلاعات بخش کشاورزی را فراهم می­سازد. این آمار مستند به معتبرترین منابع رسمی منتشر کننده آمار در کشور است.

آمار مربوط به ارزش افزوده بخش کشاورزی، تولید ناخالص داخلی کشور، سرمایه­گذاری، موجودی سرمایه و تسهیلات پرداختی به بخش کشاورزی از بانک مرکزی، کلیه آمارهای مرتبط با شاغلین بخش، هزینه تولید محصولات زراعی و قیمت فروش محصولات زراعی، باغی و دام از مرکز آمار ایران، اهداف برنامه از سند برنامه ششم، شاخص‌­های بهره‌­وری از سازمان ملی بهره‌­وری ایران، تولیدات کشاورزی اعم از زراعی، باغی، دام، شیلات و طیور و بیمه محصولات کشاورزی برگرفته از آمارنامه­‌های وزارت جهاد کشاورزی و آمار تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی نیز از گمرک جمهوری اسلامی ایران اخذ شد. سایر آمار شامل رشدها، سهم‌­ها، نسبت­ها، شاخص کارایی سرمایه، سود حاصل از فروش محصولات زراعی و ضریب نفوذ بیمه با استفاده از آمار و اطلاعات منابع آماری فوق محاسبه و در جدول درج گردید.

 دانلود متن کامل گزارش

خلاصه  گزارش اقتصاد کشاورزی سال‌های 1395 الی 1397

بررسی و رصد پیوسته وضعیت کلان بخش کشاورزی با ایجاد یک نگاه جامع و فراگیر بر متغیرهای مختلف تأثیرگذار بر بخش، از یک منظر می­تواند آسیب‌­های احتمالی که ممکن است در آینده بر کسب­وکارهای کشاورزی وارد شود را پیش­‌بینی کرده و هشدار دهد و از منظری دیگر می­‌تواند مشکلات راهبردی و کلان که در حال حاضر گریبان­‌گیر فعالان بخش خصوصی بوده و مانع پیشرفت و یا کند شدن سرعت پیشرفت فعالیت­‌های کشاورزی می­شود، شناسایی و ارزیابی نماید. گزارش حاضر نیز وضعیت بخش کشاورزی را از جنبه­‌های مختلف اقتصاد کلان، وضعیت تولید، تجارت و بیمه ارزیابی نموده و ضمن تشریح سیمای بخش کشاورزی از منظر آمار، مشکلات و موضوعاتی که فعالان بخش کشاورزی به لحاظ برنامه­‌ریزی­‌ها و سیاست­‌گذاری­های کلان کشوری با آن مواجه هستند و در متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص­‌های غیراقتصادی بخش متبلور می­شود، بررسی کرده است.

در بخش اقتصاد کلان، متغیرهای ارزش افزوده بخش کشاورزی، رشد اقتصادی بخش، اندازه بخش کشاورزی در قیاس با کل اقتصاد، تعداد شاغلین بخش در مقایسه با سایر بخش­‌های اقتصادی، درآمد سرانه شاغلین و ساختار اشتغال بخش، نقش بخش خصوصی در اشتغال کشاورزی، میزان تشکیل سرمایه و سهم آن از کل سرمایه­‌گذاری اقتصاد، تسهیلات دریافتی، بهره‌وری نهاده­‌های نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید و شاخص کسب و کار بخش کشاورزی بررسی و تحلیل شد.

در بخش تولید، به تفکیک هر یک از زیربخش­های زراعت، باغبانی و دام-طیور-آبزیان میزان تولید، سطح تطابق عملکرد برنامه­‌های توسعه با اهداف تعیین شده، ضرایب خودکفایی، قیمت محصولات، و تحلیل هزینه و فایده منحصراً برای محصولات زراعی (به دلیل دسترسی به اطلاعات) انجام شد.

در بخش تجارت، وضعیت صادرات و واردات و تراز تجاری بخش کشاورزی به تفکیک گروه­‌های اصلی شامل کشاورزی، صنایع غذایی، زراعت، باغبانی و دام-طیور-آبزیان صورت گرفت و میزان ارزبری یا ارزآوری هر یک از گروه­ها و ساختار تجارت بخش ارزیابی و رصد شد. همچنین وضعیت مهمترین محصولات تجاری کشور نیز تحلیل گردید.

در بخش بیمه، تغییرات پوشش بیمه در زیربخش­های مختلف کشاورزی، میزان غرامت پرداختی و حق بیمه دریافتی از کشاورز، ضریب نفوذ بیمه و عملکرد درآمدی صندوق بیمه محصولات کشاورزی بررسی و تحلیل شد.

 دانلود متن کامل گزارش

انتشار گزارش اقتصاد کشاورزی سال­‌های 1395 الی 1397

 پایش و بررسی سالانه تحولات اقتصادی بخش کشاورزی در انطباق با برنامه‌­های پنج ساله توسعه یکی از فعالیت‌­های مستمر مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران است. این مطالعه با بررسی و رصد پیوسته وضعیت کلان بخش کشاورزی با ایجاد یک نگاه جامع و فراگیر بر متغیرهای مختلف تأثیرگذار بر بخش، از یک منظر آسیب­‌های احتمالی که ممکن است بر کسب­‌ وکارهای کشاورزی وارد شود را پیش­‌بینی کرده و هشدار دهد و از منظری دیگر مشکلات راهبردی و کلان که در حال حاضر گریبان­‌گیر فعالان بخش خصوصی بوده و مانع پیشرفت و یا کند شدن سرعت پیشرفت فعالیت‌­های کشاورزی می­شود را شناسایی و ارزیابی می­نماید. این مطالعه وضعیت بخش کشاورزی را از جنبه‌های مختلف اقتصاد کلان، وضعیت تولید، تجارت و بیمه ارزیابی نموده و ضمن تشریح سیمای بخش کشاورزی از منظر آمار، مشکلات و موضوعاتی که فعالان بخش کشاورزی به لحاظ برنامه‌­ریزی‌­ها و سیاست­‌گذاری‌­های کلان کشوری با آن مواجه هستند و در متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص­‌های غیراقتصادی بخش متبلور می‌­شود را بررسی نموده است. در پایان با رویکرد رفع موانع و ایجاد رونق در کسب و کارهای بخش کشاورزی، ارتقای جایگاه بخش در اقتصاد ملی و بالطبع در معیشت فعالان اقتصادی بخش کشاورزی به طور مستقیم و سایر بخش­ها به طور غیرمستقیم پیشنهاداتی ارائه می­دهد که قابل ارائه به مراجع مختلف تصمیم‌­گیر و تصمیم‎­ ساز بوده و با توجه به راهبردی بودن مطالعات صورت گرفته در این مرکز، از برایند نتایج و پیشنهادات مطرح شده، یک پیشنهاد راهبردی ارائه داده است. پنجمین شماره از گزارش اقتصاد کشاورزی ایران برای سال­های 1395 الی 1397 در مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در شهریور ماه سال جاری چاپ و منتشر شده است.

بر اساس نتایج این گزارش کمبود شدید دسترسی به سرمایه و توان مالی ضعیف فعالان خرد، بی­‌ثباتی بازار و نوسان قیمت­ها (مؤثرترین عامل از دید فعالان بخش کشاورزی)، وابستگی شدید و تهدیدکننده صنعت طیور به نهاده­‎های وارداتی و موقعیت انحصاری واردکنندگان این نهاده­‌ها، نداشتن استراتژی صادراتی مشخص و عدم بهره­‌گیری از شیوه­‌های حفظ و ثبات بازار صادراتی و تقویت صادرکننده در بازارهای جهانی که در این سال به منفی شدن تراز تجاری محصولات دام، طیور و آبزیان برای اولین بار طی چند سال اخیر و افت شدید صادرات مستعدترین محصول صادراتی کشاورزی ایران یعنی پسته انجامید، عدم آگاهی فعالان بخش کشاورزی از کارکردهای بیمه و سابقه و عملکرد ضعیف صندوق بیمه در پرداخت به موقع غرامت­‌ها از اصلی­‌ترین چالش­‌هایی است که بخش کشاورزی در سال 1397 با آن دست و پنجه نرم کرده است. برخی از این­ها چالش­‌های قدیمی و مزمن بخش کشاورزی و برخی عارضه‌­های جدیدی است که در این سال بر بخش وارد شده است.

از سوی دیگر بهره­‌وری بالاتر استفاده از عوامل تولید در بخش کشاورزی در مقایسه با کل اقتصاد آن هم در شرایطی که همواره سهم کمتری از سرمایه به این بخش اختصاص یافته است، شناسایی پتانسیل توسعه کشت دیم برخی محصولات نظیر پرتقال با توجه به کمبود منابع آبی کشور، مزیت کشور در تولید عسل و آبزیان و افق روشن تولید این دو محصول به ویژه آبزیان، پتانسیل توسعه صادرات محصولات صنایع غذایی و محصولات گروه باغبانی و سبزی و صیفی که همواره از تراز تجاری مثبت برخوردار بوده­اند از جمله پتانسیل­‌ها و توان­مندی­‌های بخش کشاورزی است که می­‌تواند در برابر نقاط ضعف آن مبنای برنامه­ریزی­‌های توسعه و پیشرفت بخش باشد.

این گزارش با تأکید بر نیاز بخش کشاورزی به مدیریت یکپارچه، هوشمند و پایدار در همه عرصه­‌ها به ویژه در «تأمین نهاده و تولید محصول کشاورزی» با هدف ارتقای بهره‌­وری، کاهش هزینه‌های تولید، و بهبود کیفیت و سلامت محصول، «بازاریابی و بازاررسانی محصول»، «توسعه صادرات کشاورزی» در جهت پایداری فعالیت کشاورزی و «تأمین مالی و سرمایه­‌گذاری» فعالیت­‌های کشاورزی لزوم برخورداری از یک نگاه زنجیره محور بر توسعه فعالیت­‌های کشاورزی و بازنگری استراتژی توسعه این بخش در چارچوب اسناد بالادستی و استراتژی‌­های کلان اقتصادی کشور را به عنوان پیشنهاد راهبردی خود مطرح کرده است.

برای مشاهده خلاصه مدیریتی این گزارش به لینک زیر مراجعه نمایید:

خلاصه  گزارش اقتصاد کشاورزی سال‌های 1395 الی 1397

برای مشاهده گزیده آمارهای اقتصادی – کشاورزی مورد استفاده در این گزارش به لینک زیر مراجعه نمایید:

گزیده آمارهای اقتصادی – کشاورزی سال‌های 95 الی 97

برای دریافت متن کامل این گزارش با مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی به شماره 85732846 تماس حاصل فرمایید.

 کتاب اقتصاد منابع آب 

در سال­‌های اخیر اقتصاد آب به‌­عنوان شاخه‌­ای از علم اقتصاد که تخصیص منابع محدود آب را میان بخش‌­ها و محصولات مختلف مورد بررسی قرار می‌­دهد در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است. تدریس درس اقتصاد منابع آب و اقتصاد آب در آبیاری برای دانشجویان رشته‌­های اقتصاد کشاورزی و منابع طبیعی و هم­چنین مهندسی آب مبین این توجه و گرایش می‌­باشد. نگارنده کتاب در چند سالی که به کار تدریس در گروه‌­های اقتصاد کشاورزی و مهندسی آب مشغول بوده‌­است جای خالی کتابی در این زمینه که از یک سو در برگیرنده نظریه و اصول اقتصادی تخصیص و مدیریت آب در واحدها و بنگاه‌­های اقتصادی بوده و از سوی دیگر در ارتباط با مسائل مدیریت آب در ایران باشد را احساس نموده است. کتاب حاضر بر اساس تجربیات چندین سال تدریس درس اقتصاد منابع آب و اقتصاد آب در آبیاری به دانشجویان رشته‌­های اقتصاد کشاورزی و منابع طبیعی و مهندسی آب تدوین شده و برای دیگر رشته‌­های اقتصاد و مدیریت آب و همچنین کارشناسان و مدیران وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی و مهندسین مشاور مفید می‌­باشد.

سر فصل های کتاب

فصل اول: نقش اقتصاد آب در مدیریت منابع آب

فصل دوم: مفاهیم بنیادی در اقتصاد آب

فصل سوم: روش های ارزش گذاری آب و استخراج توابع عرضه و تقاضای آب

فصل چهارم: روش‌های ارزش‌گذاری کالاها و خدمات غیربازاری آب

فصل پنجم: تخصیص آب: تئوری و نظام‌های تخصیص آب

فصل ششم: قیمت‌گذاری آب

فصل هفتم: ارزیابی نظام نرخ گذاری آب در ایران با تأکید بر آب کشاورزی

فصل هشتم:  بررسی تطبیقی و اجمالی قیمت گذاری آب کشاورزی و خانگی در کشورهای منتخب جهان و ایران

فصل نهم: اقتصاد آب زیرزمینی

فصل دهم: آب مجازی و نقش آن در مقابله با کمبود آب و ارتقاء کارآیی مصرف آب

فصل یازدهم: ارزیابی اقتصادی  اجتماعی و زیست محیطی طرح های توسعه منابع آب

فصل دوازدهم: اقتصاد آب و اصلاحات نهادی

فصل سیزدهم: اقتصاد آب‌های غیرمتعارف: امکانات و محدودیت‌ها

مولف: دکتر غلامرضا سلطانی

ویراستاران: دکتر شاهرخ شجری و مهندس سمانه ایروانی

ناشر: مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران

تلفن تماس جهت تهیه کتاب:   85732844 - 021

خلاصه گزارش طرح؛

آسیب شناسی صادرات محصولات کشاورزی از منظر تحلیل روند قیمت‌های صادراتی

 مجری طرح: حامد رفیعی

عضو هیأت علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

 1395